Četiri neophodnosti (Four Onlys)

Mitrinović je svoje ideje i učenja vremenom uobličio kao "četiri neophodnosti", ili nužnosti (Four Onlys), koje je smatrao važnim za razumevanje sveta i delanje u svetu. To su: celovitost sveta, pojedinac, senat i tri otkrovenja.

Celovitost sveta

Jedino celovit pristup svetu omogućuje da se njegovi sastavni i konstitutivni elementi pravilno razumeju. Uloga čovečanstva i delova čovečanstva može se razumeti samo ako se svet sagledava kao celina, a čovečanstvo kao jedna porodica. Inače, sagledavanje čovečanstva kao porodice je bilo predmet jedne svetske izložbe fotografije ("Porodica čoveka"), par godina posle Mitrinovićeve smrti, koju je 1955., u Muzeju moderne umetnosti u Njujorku, organizovao Edvard Štajhen (Steichen, 1879-1973) - izložba je narednih godina kružila po svetu, a 1956. je predstavljena i u Beogradu (paviljon "Cvijeta Zuzorić").

Mitrinović na više mesta (recimo, The New Age, Sept. 9, 1920.) ističe da se problem rasa i nacija ne može razumeti, niti mu se može prići na pravi način, sve dok se oni posmatraju kao odvojeni entiteti. Pravi način je da oni shvate kao delovi jednog, celovitog, ljudskog (čovečanskog) organizma. Samo u odnosu na celinu mogu se shvatiti njihove funkcije i mesto u svetu. Mitrinović je te ideje razvio tokom saradnje u časopisu The New Age, kada je isticao da se međunarodni problemi ne mogu rešavati pribegavanjem sili, nego pristupanjem svetu kao celovitom organizmu.

Pojedinac

Samo pojedinci mogu shvatiti celovitost sveta, a čovečanstvo kao organsku celinu, jer je to poimanje plod slobodne volje pojedinca. Pojedinac poima celinu, jer je kompleks celine sadržan u pojedincu. Sklop pojedinca čini celinu ljudske rase. Sklop koji objedinjuje delove sveta u funkcionalnu celinu, isti je onaj koji objedinjuje organe jednog čvoeka u funkcionalnu celinu. Stoga se svet može promeniti i menjati smo kroz pojedince. Nov društveni i međunarodni poredak može se upostaviti samo preko pojedinaca koji su radikalno izmenili svoje mišljenje i delanje. Istinska celovitost je samo u ličnosti. Stoga ne treba veličati i uzdizati nacije, klase, polove, ili starosne grupe. Bitan je pojedinac i njegova sloboda, samo-ostvarenje pojedinca.

Senat

Funkcija povezuje pojedince jedne s drugima, kao i sa celinom. Sve pojedince i grupe treba shvatiti kao funkcionalne delove celine, a društveni poredak treba da bude osvešćeni organski poredak. Ravnoteža između delova svetskog organizma mora se uspostaviti slobodnim uzajamnim usaglašavanjem i prilagođavanjem, a to je funkcija i radijus senata. Odnos sveta i pojedinca, Mitrinović predstavlja krugom (to je svet) i centrom (to je pojedinac). Pojedinac sebe ne može da izjednači sa svetom kao celinom, kao što centar kruga ne može sebe da izjednači sa krugom. Njima je potrebna medijacija, ili radijus. Postoje različite vrste radijusa, kao što su nacije, rase, profesije, religije itd., koje povezuju pojedince u veće zajednice, ili grupe. Ali, takve grupe su parcijalne, jer je svaka određena nekim posebnim interesom. Stoga je potreban radijus koji bi različitie pojedince objedinio zajedničkim ciljem i interesom. Ova se može predstaviti kao spirala koja kreće od centra i postepeno se približva obodu tako da preseca sve druge radijuse dok ne stigne do spoljnog oboda. To je Mitrinović nazivao radijusom (opsegom) senata. Senat bi trebalo da bude grupa osoba koje nadilaze uobičajena grupisanja, a čine ga oni koji unutar svake grupe uzimaju na sebe ulogu da povezuju različite grupe, jedne s drugima, čuvajući ravnotežu celine, i sprovode medijaciju između pojedinca i čovečanstva kao celine. Uloga senata je da posreduje između sukobljenih grupa i interesa, ali ne i da reši, ili izbegne sve sukobe. Mitrinović je uviđao da postoje neizbežni sukobi načela i vrednosti između različitih funkcija organizma. Ali je, s druge strane, isticao da su mnogi konflikti u svetu nefunkcionalni, tj. da se rađaju zbog neravnoteže, ili pogrešnih odnosa između strana u sukobu. Oni se i ne mogu shvatiti unutar njihovih polazišta, nego kad se sagledaju u širem kontekstu svetskog organizma. Takav pristup je Mitrinović nazivao "treća sila". Prva i druga sila su one koje su u sukobu i opoziciji, a treća je sila koja je vođena razumevanjem celine organizma. Uloga senatora je da delaju u skladu sa tom trećom silom - da uspostave kreativnu neutralnost, vođeni integritetom celine, a ne parcijalnim interesima grupa.

Tri otkrovenja

Organizam je jedini model koji daje potrebnu ideju vodilju, a organsku celovitost čini trojstvo, tri-u-jednom. Ovo je objašnjavao i preko tri sistema koji čine ljudski organizam: metabolički, nervni i cirkulatorni, ili tri aspekta psihe: volja, mišljenje i osećanja. Po Mitrinoviću, postoje tri otkrovenja, Prvo je vezano za pre-hrišćansku epohu, a to je shvatanje sveta kao organske celine, u kojoj čovečanstvo ima svoje mesto, naporedo sa poretkom prirode i božanstava. Drugo je hrišćansko otkrovenje božanstva otelovljenog u čoveku, a Mitrinović je smatrao da je Solovljevo tumačenje hrišćanstva suštinsko za ovo otkrovenje. Hristos je bio otelovljenje Boga i otuda je predstavljao krajnji potencijal čovečanstva. Dok po prvom otkrovenju božansko prožima ceo kosmički poredak, a po drugom se Božanstvo otelovljuje u jednoj osobi, po trećem otkrovenju Božanstvo se otelovljuje u svakoj osobi. Suština trećeg otkrovenja je da postoje mnogi centri, a svaki od njih predstavlja krajnju vrednost po sebi. Treće otkrovenje se može shvatiti i kao sinteza prva dva, jer ono ukazuje na stvaranje istinske svetske zajednice, od strane slobodnih pojedinicaa – zajednice jedinki. Mitrinović je smatrao da je prorok ovog trećeg otkrovenja Erih Gutkind, jer ističe da odgovornost za budućnost počiva na samom čovečanstvu, posebno pojedincima koji su dostigli nivo ljudske svesti iznad granica uskog, ličnog sopstva.

Po Mitrinoviću, svako od ovih otkrovenja je jednako vredno kao način poimanja realnosti. Dakle, moguće je sagledavati pojave iz ravni sveta, iz ravni pojedinca, kao i iz ravni koja ističe povezanost pojedinaca i pojava. A postoji i četvrto gledište, koje prihvata vrednost svih triju viđenja u isto vreme.

Jednako prihvatanje sva tri otkrovenja je neophodno onima koji žele da delaju u duhu senata, jer je to ključ za medijaciju koju sprovode senatori. Takav stav zahteva nov način mišljenja, koji Mitrinović naziva antropo-filozofijom, jer čovečanstvo treba da postane polazište svekolikog znanja. Istina više ne počiva na realnosti kojom vladaju bogovi, niti na "večnim" istinama nauke. S druge strane, suočavanjem sa različitim ličnim istinama, ljudi postepeno dolaze do zajedničke, ljudske istine. Kriterijum te istine je to da li i koliko ona ljudski život čini bogatijim i smislenim.